Historie
Toen de eerste MSX computers eind 1984 in Nederland verschenen, was er ook MSX Computer Magazine. MSX-jes waren home/hobby computers; en zo was het blad ook. Zelf programmeren was standaard: elke machine had immers MSX Basic aan boord. Een groot deel van de inhoud bestond dan ook uit listings, die de lezers konden overtypen om hun computertje allerlei taken te laten uitvoeren: vaak spelletjes, soms ook nuttiger zaken.
Via lezersbrieven, prijsvragen en andere uitdagingen werden lezers bij het blad betrokken. Menige listing uit MCM werd door een lezer ingezonden en die lezers gingen al snel meer voor het blad doen: brieven beantwoorden of zelf artikelen schrijven. Via MCM leerden MSX programmeurs uit allerlei hoeken en gaten van Nederland elkaar kennen en kregen ze toegang tot nieuwe hardware en vooral technische informatie. Zo was het opslaan van programma’s en data op cassettebandjes wel goedkoop maar traag, dus al snel verschenen systemen voor snellere opslag: bijvoorbeeld de Quickdisk en later zelfs echt diskettes.
Toch werd de MSX standaard, die het mogelijk maakte dat verschillende fabrikanten computers maakten die allemaal dezelfde programma’s konden draaien, uiteindelijk overvleugeld door de IBM pc. De pc en zijn klonen werden al maar goedkoper en krachtiger. In een poging daar de vruchten van te plukken en ook op langere termijn te overleven werd MSX Computer Magazine vanaf mei 1988 omgedoopt tot MS(X) DOS Magazine en verscheen er ook informatie over MS-DOS. Later zou dit mede de basis zijn voor PC-Active, een pc tijdschrift dat nog steeds bestaat. De combinatie tussen MSX en MS-DOS bleek echter geen gelukkige, dus vanaf februari 1990 was het weer gewoon MCM: alleen MSX Computer Magazine.
Op dat moment waren veel gebruikers nog steeds erg actief waren met hun MSX computer, inclusief clubs en beurzen. Er was inmiddels een MSX2 standaard, en zelfs een machine van Philips die in staat was videobeelden te digitaliseren en computerbeelden over bewegende video weer te geven. Het werd makkelijker het geheugen uit te breiden en de grafische mogelijkheden werden stukken beter. Maar toch was het einde toen al zichtbaar: steeds minder fabrikanten brachten nieuwe MSX Computers op de markt en in steeds minder landen. Vooral in Japan bleef de standaard nog lang levend: voor sommigen was dit zelfs aanleiding zich in de Japanse cultuur te verdiepen, tot een volledige studie toe!
Het aantal abonnees op MCM daalde dan ook, net als dat van andere bladen die zich op MSX computers richtten. Vandaar dat MCM in april 1993 samen ging met MSX Club magazine. Op die manier heeft het blad nog tot de zomer van 1995 en in afgeslankte vorm tot het najaar van 1997 bestaan.
De MSX computer in het algemeen en MSX Computer Magazine in het bijzonder is voor ons als makers – en dat geldt ongetwijfeld ook veel van onze collega’s – nog steeds een prettige herinnering. We hebben altijd erg veel lol gehad met het maken van het blad en uit de reacties van lezers is altijd gebleken dat wij niet de enige waren.
Ook na het stoppen van M(C)CM in gedrukte vorm heeft MSX nog jaren voortgeleefd op internet en nog steeds zijn er mensen die ergens in een hoekje van hun pc een MSX emulator draaien. Op die manier kunnen ze dan nog even herinneringen ophalen aan wat een computer was voor de opkomst van de grafische interfaces, muizen, netwerken en enorme geheugencapaciteiten die nu gewoon zijn. Ook zijn er vandaag de dag nog diverse mensen actief met dit mooie systeem. Onder andere op www.msx.org, een actieve community met meer dan 6.500 leden.
Voor hen – en stiekem ook wel voor onszelf – hebben we het blad online gezet. Als moderne, online herinnering aan wat echt voelt als goede oude tijd.
Wammes Witkop, Robbert Wethmar, Hayo Rubingh
Frank H. Druijff, Manuel Bilderbeek
[Special thanks to Paolo A. Peccin for his great work on the impressive WebMSX emulator and making some custom adjustments to make the integration work smoothly and easy for us.]
In Memoriam
Wammes Witkop
2-6-1952 – 18-6-2022
De man achter MSX Computer Magazine is niet meer
Bij het maken van MSX Computer Magazine vanaf midden jaren ‘80, waren natuurlijk allerlei mensen betrokken, maar weinigen hebben zo’n grote rol gespeeld als Wammes. Zijn invloed was minstens zo groot als zijn postuur, dat maakte hem – naar eigen zeggen – dan ook tot de grootste uitgever van Nederland. Wammes was er vanaf het begin bij als programmaredacteur, maar maakte al snel furore als hoofdredacteur en uitgever. Dat laatste bleef hij tot het laatste nummer van – toen inmiddels – MCCM.
Al die tijd, elk nummer weer, heeft hij zijn stempel op het blad gedrukt. En niet alleen via de kenmerkende foto naast het redactioneel (zie linksboven). Elk artikel ging door zijn handen, beginnende redacteuren zaten soms tijdens het redigeren naast hem aan het bureau. Zwetend soms.. want leverde je ondermaats werk, dan volgde vaak een gevleugelde uitspraak van Wammes: “zucht, doe mij de letters maar dan schrijf ik dat artikel zelf wel…”.
De uitgeverij heeft in haar bestaan op verschillende plekken gezeten, maar in het begin een flinke tijd in een pand waar Wammes boven woonde, wat het nog wat makkelijker maakte om ook in de avonduren nog wat aan listings of artikelen te ‘timmeren’. En regelmatig mondde het overwerk uit in een biertje op een terras of een smakelijke maaltijd ergens om de hoek. Samen met zijn geliefde medewerkers. Goede kans overigens dat Wammes zowel de kaart als de eigenaar uitermate goed kende.
In een klein team, met Wammes voorop, probeerden we elk nummer weer dingen beter te doen en lezers mee te nemen in wat je met zo’n MSX kon doen. Want zo vond Wammes: je moet er wel wat van opsteken. En het moet toegankelijk zijn: er was dan ook een invoer controle programma, om het intikken van listings makkelijk – je kan zelfs zeggen: mogelijk – te maken. Voor het afdrukken van de listings in het blad had hij zelf een programma geschreven dat de regels afbrak en checksums erachter zette.
En de informatie moest kloppen, we moesten eerlijk zijn. Voor de gevallen waar dat niet goed genoeg lukte was er de ‘Oeps’ rubriek. Of hij schreef onder een pseudoniem zelf een lezersbrief met antwoord. De namen zullen voor altijd geheim blijven.
Veel input kwam ook van free-lancers buiten het kantoor van de uitgeverij. Wammes slaagde er goed in mensen van allerlei pluimage aan zich te binden. Ook als mensen wel de kennis maar niet de schrijfervaring hadden, gaf hij gaarne een op maat gesneden cursus.
Uiteindelijk, als alle artikelen en listings klaar waren en alle advertenties binnen, kwam een groot planbord voor de dag. Daarop stelde Wammes dan persoonlijk het nieuwe nummer samen, door halve gele post-its op de gewenste plek te plakken. Dat kon een flinke puzzel zijn, want adverteerders hadden hun wensen en lang niet alle pagina’s konden in kleur gedrukt worden. Als de indeling af was konden de paginanummers goed gezet en alles op floppy disks naar de drukker.
Wammes had MSX in zijn hart gesloten, maar was ook realistisch. Toen de populariteit van MSX daalde was hem duidelijk dat de markt voor het blad op termijn zou gaan verdwijnen. Hij heeft MSX Computer Magazine echter zo lang mogelijk voort willen zetten en tot het laatst toe lezers willen bedienen. Uiteindelijk leidde dit tot het samengaan met MSX Computer en Club Magazine.
Jaren later hebben we – toch met pijn in het hart – de ruggen opengesneden van alle nummers die Wammes in zijn verzameling had, waarna hij alle pagina’s zelf gescand heeft. Uiterst zorgvuldig, pagina voor pagina. Dat monnikenwerk – niet onvermeld het benaderen van 125 (ex) medewerkers, want auteurs en copyrights maakten hem zorgelijk – was de basis voor dit archief. Na zijn overlijden kwamen we die stapel weer tegen, per nummer in een eigen envelop. Weggooien kon hij die pagina’s niet.
Wammes, dank voor je inspiratie, hulp en steun.